चीननंतर तुर्कीशी बांगलादेशची मैत्री; संरक्षण करार भारतासाठी डोकेदुखी!
Bangladesh’s friendship with Turkey is a headache for India: सध्या बांगलादेश आणि तुर्कीमधील संबंध झपाट्याने दृढ होत आहेत. याआधी बांगलादेशने संरक्षण क्षेत्रात प्रामुख्याने चीनवर अवलंबून राहून मोठ्या प्रमाणावर शस्त्रास्त्र, तंत्रज्ञान आणि उपकरणे खरेदी केली होती. मात्र, गेल्या दोन वर्षांत तुर्कीने बांगलादेशमध्ये संरक्षण क्षेत्रात आपली उपस्थिती वाढवण्यास सुरुवात केली आहे. तुर्कीचे संरक्षण उद्योग सचिव हलुक गोरगुन यांनी नुकताच ढाका दौरा केला आणि बांगलादेशचे मुख्य सल्लागार मोहम्मद यूनुस, आर्मी चीफ, नेव्ही आणि एअरफोर्स प्रमुख यांच्याशी चर्चा केली. या भेटीदरम्यान दोन्ही देशांमध्ये संरक्षण सहकार्य वाढवण्यावर आणि तंत्रज्ञान हस्तांतरणावर भर देण्यात आला. तुर्कीने बांगलादेशला आधीच बारूदी सुरंगरोधी वाहनं, बख्तरबंद गाड्या, रॉकेट प्रणाली, स्वयंचलित तोफांचे गोळे, ड्रोन आणि इतर अत्याधुनिक शस्त्रास्त्र पुरवली आहेत. तुर्की आता बांगलादेशला हेलिकॉप्टर, टँक आणि नौदलासाठी जहाजांची निर्मिती तंत्रज्ञान देण्याचा प्रस्तावही देत आहे.
डोनाल्ड ट्रम्प यांचा 22 देशांना दणका, टॅरिफची पत्रे धाडली; 50 टक्के टॅक्स अन्..
या घडामोडींचा भारतावर थेट परिणाम होऊ शकतो. पारंपरिकपणे चीन हा बांगलादेशचा प्रमुख संरक्षण भागीदार राहिला आहे, पण आता तुर्कीच्या सहभागामुळे बांगलादेश संरक्षण क्षेत्रात विविधता आणण्याचा प्रयत्न करत आहे. तुर्की आणि बांगलादेशमध्ये संरक्षण क्षेत्रातील सहकार्य वाढल्याने, भारताच्या पूर्व आणि उत्तर-पूर्व सीमेवरील सुरक्षा आव्हाने वाढू शकतात. विशेष म्हणजे, तुर्कीने पाकिस्तानच्या मदतीला भारतविरोधी भूमिका घेतली आहे आणि आता बांगलादेशमध्येही आपला प्रभाव वाढवत आहे. बांगलादेशमध्ये तुर्कीच्या मदतीने संरक्षण उत्पादन केंद्र, डिफेन्स कॉरिडोर आणि स्थानिक शस्त्रनिर्मिती प्रकल्प उभारण्याच्या हालचाली सुरू आहेत.
दुसरीकडे, तुर्कीने BRICS (ब्राझील, रशिया, इंडिया, चीन, साउथ आफ्रिका) या आंतरराष्ट्रीय गटात प्रवेश करण्याचा प्रयत्न केला होता, पण भारतासह इतर सदस्य देशांनी तुर्कीच्या प्रवेशास विरोध दर्शवला आहे. त्यामुळे तुर्कीला BRICSमध्ये प्रवेश मिळालेला नाही. तुर्कीच्या आंतरराष्ट्रीय धोरणात भारतविरोधी कल दिसून येतो, आणि पाकिस्तान, बांगलादेशसारख्या देशांशी त्यांची जवळीक वाढणे हे भारतासाठी कूटनीतिक आणि सुरक्षा दृष्टीने आव्हान ठरू शकते.
थोडक्यात, चीननंतर तुर्कीशी बांगलादेशची वाढती जवळीक आणि संरक्षण करारांची शक्यता ही भारतासाठी नवीन सुरक्षा आणि कूटनीतिक आव्हान घेऊन येते. तुर्कीला BRICSमध्ये प्रवेश नाकारण्यात आला असला, तरी दक्षिण आशियात त्यांची वाढती उपस्थिती भारतासाठी सतत लक्ष ठेवण्याचा विषय ठरत आहे.
