अमित भंडारी
आज जेव्हा आपण मागे वळून पाहतो, तेव्हा भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या इतिहासात काही चित्रपट असे ठरतात, जे केवळ सिनेमे नसतात — ते एक युग बनतात. असाच एक सिनेमा म्हणजे ‘शोले’ (Sholay). आज ‘शोले’ला ५० वर्षं पूर्ण होत आहेत, आणि तरीही तो आजही तितकाच ताजा, तितकाच प्रभावी वाटतो — जणू काही कालच प्रदर्शित झाला असावा.
हिंदी सक्ती नाही म्हणजे नाही! आंदोलनाला शिवसेनेचा संपूर्ण पाठिंबा, उद्धव ठाकरेंनी केलं आवाहन
१९७५ साली आलेला ‘शोले’ (Sholay) हा सिनेमा म्हणजे केवळ एक अ‍ॅक्शन फिल्म नव्हती; ती होती मैत्री, प्रतिशोध, प्रेम, आणि अन्यायाविरुद्धच्या लढ्याची गाथा. रमेश सिप्पीच्या दिग्दर्शनाखाली आणि सलीम-जावेदच्या ताकदीच्या लेखणीमधून साकारलेली ही कथा आजही रसिकांच्या मनात घर करून आहे.
अर्थिक परिस्थिती बेताची अन् शेतकऱ्यांचाही विरोध; शक्तिपीठ महामार्गवरून सुळेंचा सवाल
जय आणि वीरूची दोस्ती, ठाकूरचा नि:शब्द संताप, बसंतीचं खट्याळ बोलणं, आणि अर्थातच — गब्बर सिंगचा दहशतीचा दरारा… प्रत्येक पात्र, प्रत्येक संवाद आणि प्रत्येक फ्रेम आजही आठवली जाते.
“कितने आदमी थे?”
“जो डर गया, समझो मर गया”
“ये हाथ नहीं, फांसी का फंदा है!”
Video : राज ठाकरेंनी हिंदी सक्तीविरोधात दंड थोपटले; 6 जुलैचा मुहूर्त निवडत सरकारला दाखवणार ताकद
हे संवाद केवळ वाक्य नाहीत — ते लोकजीवनाचा भाग बनलेत. शोलेने संवादशैली, संकलन, छायाचित्रण आणि पार्श्वसंगीत या सर्वच पातळ्यांवर नवे मापदंड निर्माण केले.तांत्रिक दृष्टिकोनातूनही ‘शोले’ हा भारतीय सिनेमासाठी क्रांतिकारी क्षण होता. हा पहिला भारतीय 70mm व स्टीरिओसाउंड असलेला सिनेमा होता. त्याकाळात तो फसला, असं समीक्षकांनी सुरुवातीला म्हटलं. पण काही आठवड्यांतच तो जनमानसात स्थान मिळवून ब्लॉकबस्टर ठरला.
शोलेचं यश ही केवळ आर्थिक बाब नव्हती; ती होती भारतीय मानसिकतेला भिडणारी गोष्ट. प्रत्येकाने अन्यायाविरुद्ध लढा दिला पाहिजे, हे संदेश देणाऱ्या या सिनेमात ग्रामीण भारताचा स्पर्श होता, आणि तरीही तो शहरी प्रेक्षकांनाही भावला. आज ५० वर्षांनीही ‘शोले’चा दरारा आहे. OTT, मल्टिप्लेक्स, वेब सीरिजच्या युगातही जर ‘शोले’ टेलिव्हिजनवर लागला, तर आपण रिमोट बाजूला ठेवून पाहतो. हीच त्याची खरी ताकद आहे.‘शोले’ हा सिनेमा नाही — तो एक अनुभव आहे. एक काळ आहे. एक संस्कृती आहे.
