नवी दिल्ली : कॅटालिन कॅरिको आणि ड्र्यू वेसमन यांना 2023 चा वैद्यशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार जाहीर करण्यात आला आहे. त्यांनी न्यूक्लियोसाइड बेस सुधारणांसंबंधीचे शोध लावल्याने कोव्हिड-19 विरुद्ध प्रभावी mRNA लसींचा विकास करणे सोपे झाले, त्यामुळे त्यांचा हा गौरव करण्यात आला आहे. नोबेलकडून आज (2 ऑक्टोबर) याबाबतची अधिकृत घोषणा करण्यात आली. (Nobel Prize in Physiology or Medicine has been awarded to Katalin Karikó and Drew Weissman)
BREAKING NEWS
The 2023 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Katalin Karikó and Drew Weissman for their discoveries concerning nucleoside base modifications that enabled the development of effective mRNA vaccines against COVID-19. pic.twitter.com/Y62uJDlNMj— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2023
मुळच्या हंगेरीच्या असलेल्या कॅटलिन कॅरिको या एक सुप्रसिद्ध हंगेरियन-अमेरिकन बायोकेमिस्ट आहेत. त्यांना आरएनए मध्यस्थ यंत्रणेतील तज्ञ मानले जाते. कॅटलिन यांचे संशोधन प्रोटीन थेरपीसाठी इन विट्रो-ट्रान्स्क्राइब्ड एमआरएनए विकसित करत आहे. पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठात सहाय्यक प्राध्यापक म्हणूनही त्यांची ओळख आहे. कॅरिको यांचा जन्म 17 जानेवारी 1955 रोजी झाला. हंगेरीतील किस्झालास येथे लहान आणि अत्यंत घरात त्यांचं बालपण गेलं. त्यांचे वडील कसाई होते आणि आई अकाउंटंट होती. पालक हंगेरीमधील सुधारित चर्चचे सदस्य होते.
कॅरिको यांचे प्रारंभिक शिक्षण मोरिझ झिगमंड रिफॉर्मॅटस जिम्नॅशियम, प्रोटेस्टंट शाळेत झाले. त्यांनी प्राथमिक शिक्षणादरम्यान विज्ञानात प्रावीण्य मिळवले. जीवशास्त्र स्पर्धेत त्यांनी देशात तिसरा क्रमांक पटकावला. नंतर झेगेड विद्यापीठातून पीएच.डी. एम.डी.नंतर, कॅरिको यांनी हंगेरीमधील जैविक संशोधन केंद्र, इन्स्टिट्यूट ऑफ बायोकेमिस्ट्री येथे त्यांचे संशोधन आणि पोस्टडॉक्टरल अभ्यास सुरू ठेवला. 1985 मध्ये, जेव्हा प्रयोगशाळेने निधी गमावला तेव्हा तिने पती आणि 2 वर्षांच्या मुलीसह हंगेरी सोडले आणि अमेरिका गाठली. अमेरिकेत पोहोचल्यानंतर त्यांनी आपले वैज्ञानिक संशोधन चालू ठेवले.
तर, 1959 साली जन्मलेले ड्र्यू वेसमन हे एक अमेरिकन चिकित्सक-शास्त्रज्ञ आहेत. ते आरएनए जीवशास्त्रातील योगदानासाठी ओळखले जातात. त्यांच्या कार्यामुळे त्यांना 2023 मध्ये वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले. ड्र्यू वेसमन यांनी mRNA लसींचा विकास करण्यास सक्षम करण्यात मदत केली, त्यापैकी सर्वात प्रसिद्ध कोविड-19 साठी BioNTech/Pfizer आणि Moderna द्वारे उत्पादित केलेल्या आहेत. वेसमन हे लस संशोधनातील रॉबर्ट्स फॅमिलीमधील अगदी सुरुवातीचे प्रोफेसर आहेत. ते पेन इन्स्टिट्यूट फॉर आरएनए इनोव्हेशनचे संचालक आणि पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठ (पेन) येथील पेरेलमन स्कूल ऑफ मेडिसिनमध्ये वैद्यकशास्त्राचे प्राध्यापक आहेत.
ड्र्यू वेसमन यांचे मॅसॅच्युसेट्समध्ये बालपण गेले. त्यांनी 1981 मध्ये ब्रॅंडिस विद्यापीठातून बीए आणि एमए पदवी प्राप्त केली, त्यांनी बायोकेमिस्ट्री आणि एन्झाइमोलॉजीमध्ये शिक्षण घेतले आणि जेराल्ड फासमॅनच्या प्रयोगशाळेत काम केले. त्यांनी 1987 मध्ये बोस्टन विद्यापीठात इम्युनोलॉजी आणि मायक्रोबायोलॉजीमध्ये पदवीधर काम केले, एमडी आणि पीएचडी प्राप्त केली. त्यानंतर, वेसमन यांनी बेथ इस्रायल डेकोनेस मेडिकल सेंटरमध्ये निवासी काम केले, त्यानंतर नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थ (NIH) मधील नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ऍलर्जी आणि संसर्गजन्य रोगांचे तत्कालीन संचालक अँथनी फौसी यांच्या देखरेखीखाली फेलोशिप मिळाली.
