Ritu Karidhal : भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेसाठी (इस्रो) 14 जुलै हा दिवस अत्यंत महत्त्वाचा असणार आहे. या दिवशी ते आपल्या महत्त्वाकांक्षी चांद्रयान मिशन-3 लाँच करणार आहेत. आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून चंद्रयान 3 दुपारी 2.35 वाजता चंद्राच्या दिशेने पाठवले जाईल. ते 23 किंवा 24 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरणे अपेक्षित आहे. आतापर्यंत जगातील कोणत्याही देशाने ही कामगिरी केलेली नाही. यावेळी या संपूर्ण मोहिमेची जबाबदारी एका महिला खगोलभौतिकशास्त्रज्ञाकडे सोपवण्यात आली असून तिचे नाव आहे रितू करिधल. त्यांच्याबद्दल जाणून घेऊया. Chandrayaan-3 Mission Know Who Is Ritu Karidhal Which Will Make Soft Landing Of Chandrayaan On Moon)
रितू करिधल ह्या लखनौच्या आहेत…
रितू करिधल ह्या उत्तर प्रदेशची राजधानी लखनौच्या आहेत. त्यांना सामान्यतः रॉकेट वुमन ऑफ इंडिया म्हणून ओळखले जाते. अंतराळ क्षेत्रात काम करण्याचा प्रदीर्घ अनुभव पाहता इस्रोने रितूला चांद्रयान-3 चे मिशन डायरेक्टर बनवले आहे. याआधी रितू करिधल चांद्रयान-2 सह अनेक मोठ्या अंतराळ मोहिमांचा भाग आहे. विशेष म्हणजे इस्रोचा यंग सायंटिस्ट अवॉर्ड मिळालेल्या शास्त्रज्ञांपैकी त्या एक आहेत.
शाळा ते एमटेक पर्यंतचा प्रवास
लखनौच्या राजाजीपुरम येथे राहणाऱ्या रितू करिधलने आपले सुरुवातीचे शिक्षण लखनऊच्या सेंट अग्नीज स्कूलमधून केले. यानंतर त्यांनी नवयुग कन्या विद्यालयात शिक्षण घेतले. लखनौ विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात एमएससी केल्यानंतर, रितू एरोस्पेस अभियांत्रिकीमध्ये एमटेक करण्यासाठी इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स बंगलोरमध्ये गेल्या. एमटेक पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी पीएचडीला प्रवेश घेतला.
वळसेंना मतदारसंघात जाऊन उत्तर देणार; आमदार रोहित पवार आक्रमक
इस्रोसाठी पीएचडी सोडली
रितू यांनी काही काळ महाविद्यालयात अर्धवेळ प्राध्यापिका म्हणून काम केले. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, 1997 मध्ये त्यांनी इस्रोमध्ये नोकरीसाठी अर्ज केला होता. ज्यामध्ये त्यांची नियुक्ती करण्यात आली होती. अडचण अशी होती की त्यांना नोकरीसाठी पीएचडी सोडावी लागली, ज्यासाठी त्या तयार नव्हत्या. प्रोफेसर मनीषा गुप्ता, ज्यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्या पीएचडी करत होत्या, त्यांना जेव्हा हे कळले तेव्हा त्यांनी रितूला इस्रोमध्ये सामील होण्यासाठी प्रोत्साहित केले.
तरुण शास्त्रज्ञ पुरस्कार
रितू करिधलला पहिली पोस्टिंग यूआर राव सॅटेलाइट सेंटरमध्ये मिळाली. येथील त्याच्या कामगिरीने सर्वांनाच प्रभावित केले. 2007 मध्ये त्यांना इस्रो यंग सायंटिस्ट अवॉर्ड मिळाला होता. हा तो काळ होता जेव्हा मंगळयान मोहिमेचे काम सुरू होणार होते. एका मुलाखतीत रितू करिधलने सांगितले की, ‘अचानक मला सांगण्यात आले की मी आता मंगळयान मोहिमेचा एक भाग आहे, हे माझ्यासाठी धक्कादायक होते, पण उत्साहवर्धकही होते, कारण मी एका महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पाचा भाग बनले होते.’
चांद्रयान-2 चे मिशन डायरेक्टर
रितू करिधल चांद्रयान-2 च्या मिशन डायरेक्टर देखील आहेत. त्यांचा अनुभव पाहता 2020 मध्ये इस्रोने मिशन चांद्रयान-3 ची कमान रितूकडे सोपवण्याचा निर्णय घेतला होता. या मिशनचे प्रकल्प संचालक पी वीरामुथुवेल आहेत. याशिवाय चांद्रयान-2 मिशनच्या प्रोजेक्ट डायरेक्टर एम वनिता यांना या मिशनमध्ये डेप्युटी डायरेक्टरची जबाबदारी देण्यात आली आहे, जे पेलोड, डेटा मॅनेजमेंटचे काम सांभाळत आहेत. यावेळी, चांद्रयान-3 सोबत, स्वदेशी बनावटीचे प्रोपल्शन मॉड्यूल पाठवले जात आहेत, जे लँडर आणि रोव्हरला चंद्राच्या कक्षेत घेऊन जातील. चांद्रयान-3 चे एकूण वजन 2145.01 किलोग्रॅम आहे, त्यापैकी 1696.39 किलो इंधन आहे.
