नवी दिल्ली : काँग्रेस नेते राहुल गांधी (Rahul Gandhi) यांचे संसद सदस्यत्व गेले आहे. ‘मोदी आडनावा’बद्दल वादग्रस्त विधान केल्याबद्दल गुजरातच्या एका न्यायालयाने त्यांना दोषी ठरवून दोन वर्षांची शिक्षा सुनावली आहे. (Rahul Gandhi Disqualified) यानंतर लोकसभा सचिवालयाने त्यांना अपात्र ठरवले. पण तुम्हाला माहित आहे का की गांधी कुटुंबातील आणखी एका सदस्यालाही न्यायालयाने दोन वर्षांची शिक्षा सुनावली होती. हे वर्ष १९७९ चे होते जेव्हा न्यायालयाने संजय गांधी (Sanjay Gandhi) यांना दोन वर्षांची शिक्षा सुनावली होती. ‘किस्सा कुर्सी का’ चित्रपटाची प्रिंट जाळल्याचा आरोप त्याच्यावर करण्यात आला होता.
‘किस्सा कुर्सी का’ चित्रपटाशी संबंधित वाद
बॉलिवूड चित्रपट ‘किस्सा कुर्सी का’ हा भारतीय चित्रपट इतिहासातील सर्वात वादग्रस्त चित्रपटांपैकी एक मानला जातो. हा चित्रपट प्रदर्शित होण्यापूर्वीच इंदिरा गांधी सरकारला हादरवून सोडले. हा चित्रपट आणीबाणीवर आधारित असल्याचे सांगितले जात होते. हा चित्रपट अमृत नाहटा यांनी 1974 मध्ये बनवला होता, परंतु 1975 मध्ये त्यावर बंदी घालण्यात आली होती आणि त्याचे प्रिंट्स सरकारने जप्त केले होते.
फेसबुकवरील ‘कुछ हम कहाँ सिनेमा की’ नावाच्या ब्लॉगने संपूर्ण माहिती सांगितली आहे. ब्लॉगमध्ये सांगितले आहे की, आणीबाणीच्या काळात देशाचे मोठ्या तुरुंगात रूपांतर झाले होते. यादरम्यान, देशाच्या सत्तेवर 27 वर्षीय संजय गांधी आणि त्यांच्या काही मित्रांचे वर्चस्व होते. या काळात भारतीय चित्रपटसृष्टीला मोठा फटका बसला. ‘किस्सा कुर्सी का’ या चित्रपटात आणीबाणीच्या काळात सिनेमावर लादण्यात आलेल्या निर्बंधांचे चित्रीकरण करण्यात आले होते.
इंदिरा गांधींच्या सरकारवर आधारित हा चित्रपट
काँग्रेसचे बारमेरचे दोन वेळा खासदार राहिलेले अमृत नाहटा यांनी या चित्रपटाची निर्मिती केली होती. 1974 मध्ये पहिल्यांदा त्यांचा किस्सा कुर्सी का चित्रपट सेन्सॉरसाठी सादर करण्यात आला होता. या चित्रपटाची कथा एका काल्पनिक अंधाऱ्या शहरातील भ्रष्ट शासन आणि त्याच्या कुटुंबाची होती. 1975 ची किस्सा कुर्सी का कथा आणि पत्रे इंदिरा गांधी आणि संजय गांधी यांच्याकडे निर्देश करतात. या चित्रपटात शबाना आझमी यांनी मूक पब्लिकची भूमिका साकारली होती. रेहाना सुलतानने इंदिरा गांधींची भूमिका साकारली होती. या चित्रपटात इंदिरा गांधींभोवतीची काही भ्रष्ट लोक देखील दाखवण्यात आली होती.
चित्रपटाची मूळ प्रिंट जाळली
याचा फटकाही चित्रपटाला सहन करावा लागला. परिणामी हा चित्रपट सेन्सॉरच्या कचाट्यात सापडला होता. इंदिरा गांधींविरोधातील चित्रपटाला सेन्सॉरने परवानगी कशी दिली ? चित्रपटात 51 कट ऑर्डर करण्यात आले होते. या काळात देशात आणीबाणी लागू करण्यात आली होती. संजय गांधी यांनी तत्कालीन माहिती आणि प्रसारण मंत्री विद्या चरण शुक्ला यांना सेन्सॉर कार्यालयातून ‘किस्सा कुर्सी का’च्या प्रिंट्स लोड करून गुडगाव येथील त्यांच्या मारुती कारखान्यात आणण्याचे आदेश दिले. किस्सा कुर्सी का मध्ये या कारखान्याचा उल्लेख होता. मारुतीच्या कारखान्याच्या आवारात या चित्रपटाच्या प्रिंट्स जाळण्यात आल्या.
पात्र बदलून हा चित्रपट प्रदर्शित
‘किस्सा कुर्सी का’ची कथा अजून संपलेली नव्हती. आणीबाणी उठवली, सार्वत्रिक निवडणुका झाल्या, इंदिरा गांधी आणि संजय गांधी यांचा पराभव झाला. जनता पक्षाचे सरकार स्थापन झाले. अमृत नाहटा पुन्हा एकदा जनता पक्षाच्या तिकिटावर खासदार झाले. त्याने पुन्हा एकदा किस्सा कुर्सी का निर्मिती केली. पण, आता चित्रपट खूप बदलला करण्यात आला होता. इंदिरा गांधी बेपत्ता होत्या. परंतु तो चित्रपट एका काल्पनिक आधारावर बनवण्यात आले, त्यावेळी पंतप्रधान मनोहर सिंग होते. चित्रपट प्रदर्शित झाला. पण तो फ्लॉप झाला.
न्यायालयाने दोन वर्षांची शिक्षा सुनावली
चित्रपट फ्लॉप झाला तरीही संजय गांधी आणि तत्कालीन प्रसारण मंत्री व्हीसी शुक्ला यांच्यावर त्याची मूळ प्रिंट जाळल्याचा आरोप करण्यात आला होता. दिल्लीच्या तीस हजारी कोर्टात हा खटला चालला होता. चित्रपटाच्या प्रिंट्स जाळल्या प्रकरणी न्यायालयाने संजय गांधी यांना दोषी ठरवले. साक्षीदारांवर दबाव आणल्याचा आरोपही संजय गांधींवर होता. त्यानंतर न्यायालयाने संजय गांधी आणि शुक्ला या दोघांनाही १९९५ मध्ये दोन वर्षे एक महिन्याची शिक्षा सुनावली. हे प्रकरण सुप्रीम कोर्टातही पोहोचले, कोर्टाने संजय गांधी यांचा जामीन अर्ज रद्द केला आणि त्यांची एक महिन्यासाठी दिल्लीच्या तिहार तुरुंगात रवानगी केली.
