What is Dhandhanya Krishi Yojana : आज पीएम धन-धान्य कृषी योजनेला केंद्र सरकारच्या कॅबिनेटमध्ये मंजुरी देण्यात आली आहे. देशातील 1.7 कोटी शेतकऱ्यांना या योजनेचा (Yojana) फायदा होणार असून शेतीची नवनवीन अवजारे, सिंचन सुविधा आणि साठवण क्षमता वाढवत शेतकऱ्यांना (Farmers) थेट लाभ देण्याचा प्रयत्न या योजनेतून होणार आहे. देशातील 100 जिल्ह्यांची निवड केली जाणार असून या जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
अर्थमंत्री निर्मला सितारमण यांनी यंदाच्या अर्थसंकल्पात ही योजना जाहीर केली होती. त्यानुसार, शेतीविषय विविध 36 योजना एकत्रित करुन ही योजना अमलात आणली जात आहे. त्यास, आज कॅबिनेट बैठकीत मंजुरी देण्यात आल्याची माहिती प्रसारण मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी दिली. शेती पद्धतींचे आधुनिकीकरण करणं आणि शेतकऱ्यांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणं हे या उपक्रमाचं उद्दिष्ट आहे. प्रधानमंत्री धन-धन्य कृषी योजना ग्रामीण उपजीविकेला आधार देण्यासाठी तंत्रज्ञान-चालित उपायांचा समावेश करून शाश्वत आणि हवामान-लवचिक शेतीला प्रोत्साहन देईल. विशेषतः कमी उत्पादकता, मध्यम पीक तीव्रता आणि सरासरीपेक्षा कमी कर्ज उपलब्धता असलेल्या 100 जिल्ह्यांना लक्ष्य ठेऊन ही योजना काम करतं. प्रधानमंत्री धन-धन कृषी योजनेचा देशभरातील अंदाजे 1.7 कोटी शेतकऱ्यांना याचा फायदा होण्याची अपेक्षा आहे.
शेतकऱ्यांना गुडन्यूज! राज्यात आता कृषी समृद्धी योजना सुरू; कृषिमंत्री कोकाटेंची घोषणा
पीक विविधीकरण आणि शाश्वत शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन कृषी उत्पादकता वाढवण्यासाठी ही योजना तयार करण्यात आली आहे. शेतकऱ्यांच्या मालाला योग्य किंमत मिळवून देण्यासाठी आणि अपव्यय खर्च कमी करण्यासाठी जिल्हा परिषद, पंचायत आणि ग्रामपंचायत पातळीवर कापणीनंतर साठवणूक पायाभूत सुविधा विकसित करण्याचे उद्दिष्ट आहे. या योजनेत जमिनीचा वापर आणि पीक उत्पादन वाढवण्यासाठी सिंचन सुविधांचा विस्तार करण्याचंही उद्दिष्ट्य आहे. शेतकऱ्यांना दीर्घकालीन कृषी शाश्वततेसाठी आधुनिक उपकरणं, दर्जेदार बियाणं आणि प्रगत शेती तंत्रांमध्ये गुंतवणूक करण्यास मदत करण्यासाठी ते अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन दोन्ही प्रकारचे कर्ज प्रदान करण्याचा प्रयत्न या योजनेतून होणार आहे.
धन-धान्य कृषी योजनेचे फायदे
पीक उत्पादन वाढवण्यासाठी ही योजना आधुनिक शेती तंत्रे आणि सुधारित सिंचन पद्धतींना प्रोत्साहन देते.
बाजारपेठेतील उपलब्धता वाढवून आणि विविध पीक पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन शेतकऱ्यांना चांगल्या किंमती मिळवण्यास मदत होते.
हवामान बदलाचे परिणाम कमी करण्यासाठी आणि पिकांचे नुकसान कमी करण्यासाठी शाश्वत शेती पद्धतींचा वापर केला जाईल. अचूक शेती अवजारांचा अवलंब केल्याने कृषी उत्पादन वाढेल.
नाशवंत वस्तूंचा अपव्यय कमी करण्यासाठी पंचायत आणि ब्लॉक पातळीवर साठवणूक, सिंचन आणि पुरवठा साखळी लॉजिस्टिक्स मजबूत केले जातील.
लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ मिळावा यासाठी संस्थात्मक वित्तपुरवठा पर्यायांमध्ये सुधारणा करण्यात आल्या आहेत.
धन-धान्य कृषी योजना मुख्य ठळक मुद्दे
लक्ष्यित कृषी विकास: सरकारने कमी उत्पादकता, मध्यम पीक वाढ आणि देशभरात मर्यादित कर्ज उपलब्धता असलेले 100 जिल्हे ओळखले आहेत – ही योजना 1.7 कोटी शेतकऱ्यांना मदत करेल.
शाश्वत आणि हवामान-लवचिक शेती: हा उपक्रम उत्पादकता वाढवण्यासाठी हवामान-विशिष्ट शेती, पाण्याची कार्यक्षमता आणि अचूक शेतीचा अवलंब करण्यास प्रेरणा देईल.
शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक सहाय्य: ही योजना अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन कर्ज सहाय्य प्रदान करेल, ज्यामुळे आधुनिक उपकरणे, दर्जेदार बियाणे आणि प्रगत शेती तंत्रे अधिक सुलभ होतील.
कापणीनंतरच्या पायाभूत सुविधांचा विकास: या उपक्रमामुळे पंचायत आणि ब्लॉक पातळीवर कार्यक्षम साठवणूक, गोदाम आणि रसद पुरवून कापणीनंतरचे नुकसान कमी होईल.
सिंचन विस्तार: ही योजना सिंचन व्याप्ती वाढवेल आणि पीक तीव्रता आणि उत्पन्न स्थिरता वाढविण्यासाठी कार्यक्षम पाणी वापर तंत्रज्ञानाला प्रोत्साहन देईल.
तंत्रज्ञान एकत्रीकरण: ही योजना उत्पादन वाढविण्यासाठी नाविन्यपूर्ण शेती साधनांना प्रोत्साहन देते.
योजनेचा फायदा कोणाला होईल?
या योजनेत जे अल्प भूधारक आणि सीमांत शेतकरी, त्यांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी आर्थिक मदत आणि आधुनिक तंत्रांची अपेक्षा करत आहेत, अशा शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ होईल.
कृषी सहकारी संस्था आणि एफपीओ यांचा उद्देश बाजारपेठेतील पोहोच वाढवणे आणि चांगल्या किंमत संरचनांचा लाभ घेणे आहे.
कार्यक्षमता आणि उत्पादकता वाढवण्यासाठी नाविन्यपूर्ण शेती उपाय विकसित करण्यात गुंतलेले कृषी-तंत्रज्ञान स्टार्टअप्स या योजनेचा लाभ घेतील
तंत्रज्ञानावर आधारित शेतीद्वारे कृषी क्षेत्रात आर्थिक स्वातंत्र्यासाठी प्रयत्नशील महिला शेतकरी आणि स्वयंसहायता गटांनाही लाभ
सुधारित पायाभूत सुविधा, वाढलेली कर्ज उपलब्धता आणि रोजगाराच्या संधींचा फायदा ग्रामीण समुदायांना होईल.
