What is Film Insurance : आजकाल प्रत्येक गोष्टीचा इन्शुरन्स आहे. आरोग्य विमा, जीवनविमा, वाहनांचा विमा हे तर आपल्याला (Film Insurance) माहिती आहे. पण सध्या चित्रपटांच्या विम्याचीही चर्चा जोरात सुरू आहे. हा काय प्रकार आहे हे कदाचित तुम्हाला माहिती नसेल कारण असाही इन्शुरन्स असतो हे बहुतेकांना ठाऊकच नसते. चला तर मग जाणून घेऊ की फिल्म इन्शुरन्स म्हणजे नक्की काय..
सलमान खानच्या (Salman Khan) सिकंदर चित्रपटाचे निर्माते सध्या इन्शुरन्स पॉलिसीच्या मुद्द्यावरून (Insurance Policy) चर्चेत आहेत. पण हा फिल्म इन्शुरन्स नक्की काय असतो एखादा सिनेमा अपयशी झाला तर पैसे परत मिळतात की नाही? क्लेम कसा केला जातो? या प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊ या..
फिल्म इन्शुरन्स म्हटलं की सिनेमा फ्लॉप झाल्यानंतर निर्मात्यांना काही पैसे मिळतात असे तुमच्या मनात आलं असेल पण असे काही नाही. आर्टिकल 370 चे निर्माते आदित्य धर यांनी सांगितले की बॉक्स ऑफिस बिजनेसचा (Box Office Business) चित्रपटांच्या इन्शुरन्सशी काहीही संबंध नाही. चित्रपट दिग्दर्शक मेहुलकुमार या मुद्द्यावर म्हणतात की विमा पॉलिसीचा हप्ता चित्रपटाच्या बजेटवर अवलंबून असतो.
अशा पॉलिसीचा प्रीमियम साधारणपणे (Insurance Premium) चित्रपटाच्या एकूण बजेटच्या 1 ते 2.6 टक्के इतका असतो. पॉलिसीसाठी प्रोडक्शन हाऊसला फिल्म शूटिंग शेड्युल आणि लोकेशन व्यतिरिक्त कलाकारांना दिलेले मानधन आणि एकूणच सर्व चित्रपटाचा हिशोब द्यावा लागतो.
‘लाडकी बहीण’ चित्रपटाचा दिमाखदार मुहूर्त! सांस्कृतिक मंत्री आशिष शेलार यांनी दिला क्लॅप
वरिष्ठ पत्रकार लिपिक वर्मा यांच्यानुसार सध्या जवळपास 90 टक्के सिनेमांचा इन्शुरन्स केला जातो. यामध्ये मुख्य तीन प्रकार असतात. पहिल्या प्रकारचा इन्शुरन्स फक्त चित्रपटातील कास्ट आणि क्रू मेंबर्ससाठी असतो. चित्रपटाच्या शूटिंगवेळी एखादा कलाकार किंवा क्रू मेंबर जखमी झाला तर त्याच्या उपचारासाठी खर्च विमा कंपनी (Insurance Company) देते.
दुसरा प्रकार आहे सेट इन्शुरन्स. यामध्ये चित्रपटाचा शुटिंग सेट आणि लोकेशनसाठीचा विमा उतरवलेला असतो. जर सेटवर एखादी दुर्घटना किंवा अपघात झाला तर याची भरपाई विमा कंपनी देते. दोन वर्षांपूर्वी ‘गुम है किसी के प्यार में’ या चित्रपटाच्या सेटवर आग लागली होती. त्यावेळी विमा कंपनीने सर्व नुकसानीचा खर्च दिला होता.
तिसरा प्रकार आहे इक्विपमेंट इन्शुरन्स. यामध्ये प्री प्रोडक्शन, प्रोडक्शन आणि पोस्ट प्रोडक्शनमध्ये वापरात येणाऱ्या महागड्या उपकरणांचा विमा घेतला जातो. या उपकरणांची चोरी किंवा काही नुकसान झाले तर त्याची भरपाई विमा कंपनीकडून दिली जाते. तरीही फक्त पॉलिसीमध्ये समाविष्ट असलेल्या वस्तूंसाठीच क्लेम करता येतो.
परेश रावल आणि अक्षय कुमार अभिनित चित्रपट ‘ओह माय गॉड’ या चित्रपटानंतर अॅक्ट ऑफ गॉड ही संकल्पना चर्चेत आली. याचा अर्थ नैसर्गिक संकट असा घेतला जाऊ शकतो. पूर, वादळी पाऊस, वीज पडून झालेले नुकसान, महामारी अशी संकटे माणसांच्या हातात नसतात. यावेळी माणसांना काहीही करता येत नाही. अशा प्रकरणात इन्शुरन्स क्लेम (Insurance Claim) करता येणे कठीण असते असा या चित्रपटाचा आशय होता. अॅक्ट ऑफ गॉड अंतर्गत होणाऱ्या संकटात नुकसान झाले तरी कोणतेही प्रोडक्शन हाऊस क्लेम करू शकत नाही. या व्यतिरिक्त जर एखादा सिनेमा किंवा मालिकेवर कायदेशीर कारवाई होत असेल तर अशा वेळीही इन्शुरन्स क्लेम करता येत नाही.
अभिनेत्री करिश्मा कपूरच्या एक्स पतीचे निधन; अहमदाबाद विमान दुर्घटनेवर ट्विट अन् लगेच..
सन 1998 मध्ये दिग्दर्शक सुभाष घई यांनी पहिल्यांदा आपल्या ‘ताल’ या (Taal Movie) चित्रपटासाठी इन्शुरन्स केला होता. त्यांचा आणखी एक चित्रपट खलनायकच्या शूटिंग दरम्यान अभिनेता संजय दत्त (Sanjay Dutt) याला अटक झाली होती. यामुळे चित्रपट निर्मात्यांना मोठे आर्थिक नुकसान सहन करावे लागले होते. यानंतर शहाणे होत सुभाष घई (Subhash Ghai) यांनी त्यांच्या पुढील चित्रपटासाठी युनायटेड इंडिया इन्शुरन्सची कंपनी मुक्त आर्ट्स प्रायव्हेट लिमिटेड मार्फत 12 कोटींचा विमा उतरवला होता. यानंतरच खऱ्या अर्थाने फिल्म इंडस्ट्रीत विम्याचा ट्रेंड सुरू झाला. पण आज हा ट्रेंड फक्त सिनेमांपुरताच मर्यादित राहिलेला नाही तर टिव्हीवरील मालिकांचे प्रोडक्शन हाऊस सुद्धा या इन्शुरन्स पॉलिसीचा लाभ घेत आहेत.
