‘या’ तीन कारणामुळे RBI ने दोन हजारांच्या नोटांवर घातली बंदी

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) 2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्याची घोषणा केली आहे. मात्र, या नोटा 30 सप्टेंबरपर्यंत वैध राहतील. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने बँकांना तात्काळ 2,000 रुपयांच्या नोटा ग्राहकांना न देण्याचे आदेश दिले आहेत. आरबीआयने म्हटले आहे की या नोटा 30 सप्टेंबरपर्यंत कायदेशीर रित्या चलनात राहतील. म्हणजेच सध्या ज्यांच्याकडे दोन हजार रुपयांच्या नोटा आहेत त्यांना त्या बँकेतून बदलून घ्याव्या लागणार आहेत. आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार 2018-19 मध्येच 2,000 रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली होती. 2016 मध्ये नोटाबंदीनंतर 2000 हजार रुपयांची नोट चलनात आणण्यात आली होती. नोटाबंदीमध्ये 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा बंद करण्यात आल्या होत्या.

RBI ने 2000 च्या नोटांवर बंदी का जाहीर केली?

जेव्हा 2016 मध्ये आरबीआयने एक हजार आणि पाचशेच्या नोटांवर बंदी घालून दोन हजार रुपयांच्या नोटा जारी केल्या, तेव्हा त्या जास्त काळ चलनात ठेवल्या जाणार नाहीत, असा निर्णय घेण्यात आला होता. केंद्र सरकारने आपल्या धोरणानुसार काम केले आणि आज नोटाबंदी पूर्णपणे अंमलात आणली जात आहे.

1. काळ्या पैशावर सरकारची नजर: अलीकडच्या घटना पाहता लोकांनी आता काळा पैसा ठेवण्यासाठी 2,000 रुपयांच्या नोटांचा वापर सुरू केला आहे. भाजपचे राज्यसभा खासदार सुशील कुमार मोदी यांनी संसदेतही हा मुद्दा उपस्थित केला आहे. आरबीआयने 2019-19 पासूनच दोन हजाराच्या नोटांची छपाई बंद केली होती. सामान्य लोकांकडे आता फारच कमी 2000 च्या नोटा उरल्या होत्या, पण काळा पैसा ठेवण्यासाठी या 2000 च्या नोटांचा वापर करणाऱ्यांची संख्या मोठी होती. आता आरबीआयने या नोटा बंद करण्याची घोषणा केल्याने पुन्हा एकदा काळा पैसा मोठ्या प्रमाणावर बाहेर येणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. जे त्यांचे बँकांमध्ये रूपांतर करण्यासाठी जातील, त्यांच्यावर सरकारची नजर असेल. जर कोणाकडे दोन हजाराच्या नोटा जास्त असतील तर तो थेट ईडी आणि आरबीआयच्या निशाण्यावर येईल.

Breaking : RBI चा मोठा निर्णय; दोन हजारांची नोट चलनातून हद्दपार

2. दहशतवाद आणि मनी लाँड्रिंगलाही मिळणार ब्रेक : 2016 मध्ये 500 आणि हजाराच्या नोटा बंद झाल्या, तेव्हा दहशतवाद्यांच्या फंडिंगला मोठा ब्रेक लागला होता. त्याचप्रमाणे मनी लाँड्रिंगलाही आळा बसेल. मात्र हळूहळू या कामात दोन हजाराच्या नोटा वापरल्या जाऊ लागल्या. आता याद्वारे सरकारने पुन्हा एकदा दहशतवाद्यांना मिळणारा निधी आणि मनी लॉन्ड्रिंगवर जोरदार झटका दिला आहे.

3. बनावट नोटांच्या छपाईवर अंकुश: 2,000 रुपयांच्या बनावट नोटांची छपाईही वेगाने केली जात होती. कारण ते बाजारात सहज चालवता येतं. त्याच्या पुरवठ्यात फारशी अडचण आली नाही. आता त्यावर बंदी घालण्यात आल्याने बाजारातील दोन हजार रुपयांच्या सर्व बनावट नोटा बाहेर येतील. याशिवाय बनावट नोटांच्या छपाईलाही मोठ्या प्रमाणात लगाम बसणार आहे.