16 Years of 3 Idiots : 5 कारणे ज्यामुळे राजकुमार हिरानींचा ‘हा’ चित्रपट आजही तितकाच ताजा वाटतो

16 Years of 3 Idiots : राजकुमार हिरानी हे मोजक्या अशा फिल्ममेकर्सपैकी आहेत, ज्यांच्या कथा केवळ मनोरंजन करत नाहीत, तर दीर्घकाळ

16 Years of 3 Idiots : राजकुमार हिरानी हे मोजक्या अशा फिल्ममेकर्सपैकी आहेत, ज्यांच्या कथा केवळ मनोरंजन करत नाहीत, तर दीर्घकाळ आपल्यासोबत राहतात. ते खऱ्या अर्थाने मास्टर स्टोरीटेलर आहेत. ह्यूमर, भावना आणि सामाजिक विचार यांना इतक्या सहजतेने एकत्र गुंफण्याची त्यांची हातोटी आहे की त्यांच्या फिल्म्स आपल्याच वाटतात आणि प्रत्येकाशी एक नातं निर्माण करतात.

3 इडियट्ससह त्यांनी फक्त एक यशस्वी चित्रपट नाही बनवला, तर एक सांस्कृतिक क्षण घडवला. सोळा वर्षांनंतरही हा चित्रपट वेगवेगळ्या पिढ्यांशी तितक्याच खोलवर जोडलेला आहे. यावरून हे सिद्ध होतं की संवेदना आणि प्रामाणिक हेतूंवर उभं असलेलं हिरानींचं सिनेमा वेळेच्या मर्यादा ओलांडून आजही तितकाच प्रभावी आहे.

राजकुमार हिरानींची कथा सांगण्याची कला

राजकुमार हिरानींच्या मते सिनेमाची सुरुवात संवेदनशीलतेपासून होते. 3 इडियट्स ना महत्त्वाकांक्षेची थट्टा करते, ना शिक्षणाची तर त्या व्यवस्थांवर प्रश्न विचारते ज्या हळूहळू शिकण्याचा आनंद हिरावून घेतात. हिरानींची कथा उपदेश देत नाही, तर लक्षपूर्वक ऐकते.

मोठ्या आदर्शांपेक्षा त्यांनी चित्रपट रोजच्या, खऱ्या भावनांशी जोडला आहे. त्यामुळे इतक्या मोठ्या स्केलचा चित्रपट असूनही कथा खूप वैयक्तिक आणि जवळची वाटते. हीच भावनिक प्रामाणिकता 3 इडियट्सला आजही तितकीच प्रभावी आणि स्मरणात राहणारी बनवते.

आमिर खानचा अभिनय

तो काळ असा होता, जेव्हा बहुतेक मोठे स्टार्स सुरक्षित भूमिका निवडत होते. त्याच वेळी आमिर खानने (Aamir Khan) रँचोसारखी भूमिका स्वीकारली. जो ठराविक चौकटीत न चालता जिज्ञासेने जगतो. त्यांचा अभिनय पारंपरिक हिरोइझमवर नाही, तर प्रामाणिकतेवर आधारलेला आहे.

आमिर नेहमीच असे पात्र निवडतो, जे समाजाने ठरवलेल्या नियमांची पुनरावृत्ती न करता त्यांना प्रश्न विचारतात. हीच विचारधारा 3 इडियट्सला भावनिकदृष्ट्या अधिक मजबूत बनवते. रँचो प्रेरणादायी वाटतो कारण तो परिपूर्ण आहे म्हणून नाही, तर तो स्वतः असण्याची भीती बाळगत नाही म्हणून. हीच गोष्ट त्याला आजही खास आणि लक्षात राहणारा बनवते.

 चित्रपटाने योग्य प्रश्न वेळेआधी विचारले

तो काळ असा होता, जेव्हा मानसिक आरोग्य, अभ्यासाचा ताण आणि पालकांच्या अपेक्षा यावर उघडपणे चर्चा होत नव्हती. त्याच वेळी 3 इडियट्स आला आणि या मुद्द्यांवर प्रश्न उपस्थित केले. चित्रपटाने काही आवश्यक पण अस्वस्थ करणारे प्रश्न विचारले

* यशाची व्याख्या इतकी मर्यादित का केली जाते?
* अपयशाला वाईट किंवा लाजिरवाणं का मानलं जातं?
* शिकण्याचा आनंद नेहमी मागे का पडतो?

सोळा वर्षांनंतरही या प्रश्नांची पूर्ण उत्तरं मिळालेली नाहीत. म्हणूनच हा चित्रपट आजही जुना वाटत नाही, तर काळाच्या पुढचा आणि विचार करायला भाग पाडणारा वाटतो.

 वेदना आणि विनोद यांचा अचूक समतोल

हिरानींची सर्वात मोठी ताकद म्हणजे ते वेदना आणि विनोद यांना अशा पद्धतीने मिसळतात की दोन्हींपैकी काहीही जड वाटत नाही. ३ इडियट्स सहजपणे हसण्यापासून थेट शांततेपर्यंत पोहोचते. “ऑल इज वेल”सारख्या हलक्याफुलक्या क्षणांपासून ते गळ्यात आवंढा आणणाऱ्या प्रसंगांपर्यंत. हाच समतोल चित्रपटाला कधीच फिका पडू देत नाही. तो आधी मनोरंजन करतो आणि मग अतिशय सहजपणे प्रेक्षकांना विचार करायला लावतो—हीच ती खासियत आहे जी अनेक संदेशप्रधान चित्रपटांना साधता येत नाही.

आजही तितकाच जबरदस्त भावनिक परिणाम

खूप कमी हिंदी चित्रपटांना ३ इडियट्स सारखी भावनिक ओळख मिळाली आहे. त्याचे डायलॉग्स, दृश्यं आणि अगदी शांततेचे क्षणही आज पॉप कल्चरमध्ये जिवंत आहेत. त्याहून महत्त्वाचं म्हणजे प्रत्येक नव्या पिढीसोबत या चित्रपटाला नवे प्रेक्षक मिळतात. विद्यार्थी, पालक किंवा काम करणारे लोक आणि प्रत्येकजण त्याला आपल्या दृष्टीकोनातून जोडून पाहतो. हीच त्याची सर्वात मोठी ताकद आहे. अशी दीर्घकाळ टिकणारी छाप ट्रेंड्स किंवा तंत्रज्ञानातून येत नाही; ती सत्यातून येते.

3 इडियट्स आजही का महत्त्वाचा आहे

सोळा वर्षांनंतरही 3 इडियट्स ठामपणे उभी आहे कारण ती परिपूर्ण नव्हती, तर प्रामाणिक होती. राजकुमार हिरानींचे संवेदनशील दिग्दर्शन आणि आमिर खानची अभिनेता म्हणूनची सच्चाई एकत्र येऊन असा चित्रपट तयार झाला, जो केवळ मनोरंजन करत नाही, तर विश्वासही देतो. सतत बदलणाऱ्या सिनेमाच्या काळात 3 इडियट्स आजही हे आठवण करून देते की संवेदना, धाडस आणि सत्यावर उभ्या असलेल्या कथा कधीच जुन्या होत नाहीत.

ठाकरे बंधूंची युती होताच, शरद पवारांचा मोठा निर्णय थेट ठाकरे गटाशी चर्चाच थांबवली

संबंधित बातम्या